بنای بقعه سید ابورضا(ع) در یکی از محلههای قدیمی شهر، در ضلع شرقی و ابتدای بازار تاریخی شهر ساوه قرار داشته و به نام امامزاده سید ابورضا(ع) شناخته شده است. بنا از یک صحن نسبتا وسیع و ساختمان بقعهای در مرکز آن تشکیل شده است.
مقبره امامزاده سيد ابورضا که از نوادگان امام موسى کاظم(ع) است و در کنار بازار ساوه قرار دارد، داراى بقعه و صحن وسيعى است و دور چهار گوشه آن نيم طاقى بالا آمده و چهار ضلعى را به هشت ضلعى تبديل کرده است.
ايوان اين بنا گچبرىهاى منظمى دارد. در وسط بقعه ضريحى مشبک از چوب قرار گرفته و درون آن مرقدى مزين به کاشىهاى خشتى فيروزه رنگ وجود دارد. اين بنا از آثار دوره صفوى است، ولى تزئينات اين دوره را ندارد.
در اطراف صحن حجرههایی وجود دارد که از قدیمالایام و در ایام عاشورا تکیهبندی شده و در آن مراسم عزاداری ایام محرم برگزار میشود، لذا این محل در بین اهالی به نام "تکیه سید ابورضا" نیز معروف است.
به گفته سرپرست میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ساوه اصل بنا متعلق به دوره صفویه است و شاهد آن سنگ قبری است که در داخل ایوان ورودی بقعه وجود داشته و بنا بر نوشتههای روی آن متعلق به شخصی به نام زبیده خانم بوده که در سال 1110 ه.ق در حدود 326 سال قبل و در زمان سلطنت شاه سلطان حسین صفوی در این محل مدفون شده است، ولی در دوره قاجار و احتمالا در زمان سلطنت ناصرالدین شاه تغییراتی در معماری بنا صورت گرفته است.
"رضا ایاز" در خصوص ساختار بقعه نیز گفت: این بقعه بنایی است با پلان چهارگوش که درب ورودی آن در ضلع شمالی قرار دارد. در گذشته درب ورودی صحن، چوبی و دارای تزئینات مشبک و منبتکاری بوده و بر روی آن اسم سازنده آن با عنوان "عمل محمودبنالیاس نجار ساوجی" حک شده بوده است. همچنین اسم نجاری که بعدها این درب را تعمیر کرده در روی سطح قاب بالای درب بطور سطحی کندهکاری شده بود که شخصی به نام "عباس بن مرحوم نایب آقابابا" است.
به گفته وی در سالهای بعد این درب نفیس از ورودی ایوان شمالی جدا و با ایجاد درگاهی در دیوار جنوبی بقعه، در محل نصب میشود، اما امروزه دیگر اثری از آن وجود ندارد. همچنین ضریح داخل بقعه نیز از جنس چوب بوده و به طور مشبک، خراطی و تزئین شده بود که در سالهای اخیر ضریح و دربی فلزی جایگزین آن شده است.
وی ادامه داد: به لحاظ ساختاری، مصالح به کار رفته در ساخت بنا آجر و گچ است و به لحاظ تزئینات، بدنه خارجی بنا در دوره قاجار با آجر نماکاری شده و جدارههای داخلی بقعه نیز با اندود گچ پوشانده شده است.
به گفته وی در فضای داخل بقعه گوشهسازیها و پاکار گنبد با کاربندی تزئین یافته و یک گنبد نیمه کروی بنا را مسقف کرده است. همچنین سقف و بدنه بالای ایوان ورودی و گوشهسازیهای آن با کاربندی تزئین و فضای بین کاربندیها با گچبری برجسته با نقش پرنده، گنبد و گلدسته، گل و بوته و آینهکاری تزئین یافته بود که متاسفانه در سالهای اخیر دیگر اثری از آنها وجود نداشته و جدارههای ایوان ورودی با سنگ مرمر، آینهکاری و کاشیهای هفت رنگ منقوش به آیات قرآنی نوسازی شده است.
به گزارش ایسنا، بناهای تاریخی که قدمت طولانی داشته باشند از ارزش بالایی برخوردارند چرا که بیانگر تاریخ و پیشینه کهن یک سرزمین هستند و قطعا اگر تهدیدی آن بنا را متوجه خود سازد به لحاظ قدمت بالای آن مرمتش سخت و شاید ناممکن به نظر برسد.
گرچه یک اثر تاریخی نظیر این بنا که به دلیل مدفون بودن مقبره این امامزاده جلیل القدر به عنوان یک پایگاه دینی و مذهبی میتواند به عنوان قطب فرهنگی در مرکز شهر تاریخی همچون ساوه نمایان شود، اما بدنه این بقعه متبرکه روزانه لرزان از هیاهوی شهری و ناملایمات روزگار است.
ساخت وسازهای مجاور این بقعه متبرکه و دخل و تصرفاتی که در محوطه تاریخی استقرار این بنای تاریخی انجام شده و میشود از یک سو و عبور و مرور وسایط نقلیه سبک و سنگین به جهت تامین نیاز بازار بزرگ شهر ساوه که به موازات این بنای ارزشمند قرار گرفته از سوی دیگر و حجم بالای تردد شهروندان از جمله تهدیداتی است که روزانه لرزه بر تن این اثر ارزشمند تاریخی و دینی میاندازد.
گرچه با احداث پیادهراه در خیابان امام خمینی(ره) بخشی از ترددهای غیر ضروری وسایط نقلیه از مجاورت این بقعه کاسته شده است، اما خیابان منتهی به این بنا همچنان شاهد عبور و مرور خودروهایی است که تردد آنها به زعم کارشناسان موجب سستی و ریزش بنای این اثر کهن میشود.
نکته دیگری که بیانش خالی از لطف نیست این است که این بنای دینی به دلیل استقرار در مرکز شهر میتواند به عنوان یک جاذبه تاریخی مورد استفاده گردشگران قرار گیرد، اما این ظرفیت بزرگ در شهر تاریخی ساوه آن طور که باید و شاید در جذب توریست و مسافران نقشی نداشته است، در حالی که میتوان از فضای فیزیکی مازاد آن با احداث مراکز اقامتی و زائرسرا و نیز تامین زیرساختها و تقویت جاذبههای گردشگری در راستای تحقق این مهم استفاده کرد.