دکتر عباس نعیمی عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی
مخترع و کارآفرین جوان در حوزه های اقتصادی

بیکاری یکی از مهمترین مشکلات امروزه جامعه است که بی شک یکی از دلایل اصلی آن عدم توانایی و نداشتن مهارت کافی افراد جویای کارخواهد بود. با توجه به مشکلات جامعه در بخش اقتصاد و اشتغال،يکي از راهکارهاي اساسي، توانمندسازي نيروي انساني در مراکز آموزشی است که در این مراکز آموزش مهارت هاي شغلي، در راستاي توسعه کارآفريني و ایجاد کسب و کار انجام می گیرد که این موضوع مي تواند به عرضه نيروي انساني توانمند و کارآفرين و در نهايت کاهش مشکلات اقتصادي و اشتغال و همچنين افزايش بهره وري و کارايي شاغلين بخش هاي مختلف منجر شود.

مهارت ‌‌آموزی به معنای فعالیت‌های آموزشی هدفمند برای فراگیری تخصص‌ها است. در واقع مهارت ‌آموزی، عادت دادن افراد به انجام دادن کارها از طریق تمرین، تکرار، کارورزی و به ‌دست آوردن شناخت و آگاهی از طریق عمل است؛ که فرد را برای شغل جدید حاضر می‌کند.
مهارت‌ آموزی فقط به آموزش های تخصصی در رشته های مختلف محدود نمی شود بلکه این مهارت آموزی می‌تواند شامل ایجاد روابط بین‌ فردی مناسب، یادگیری اصول مذاکره، مهارت انجام کار گروهی، انجام فعالیت‌های اجتماعی و تصمیم‌گیری صحیح، مهارت برنامه ریزی، مهارت ایده پردازی و خلاقیت باشد. هدف اصلی مهارت آموزی این است که فرد را توانمندتر کند و همچنین باعث ارتقا سطح سلامت رفتاری جامعه شود.
هدف از این آموزش‌ها افزایش دانش، مهارت، قدرت درک و انجام مطلوب کارها است؛ از سازمان‌ها و مراکز آموزشی انتظار می‌رود با ارائه آزمون‌های مهارتی برای توسعه اشتغال و رفع بیکاری تلاش بیشتری کنند. به همین علت اولویت مهم در سرمایه‌گذاری‌های آموزشی، توسعه آموزش‌های مهارت ‌محور است. درکشورهای توسعه یافته، دانش‌آموزان پس از فارغ‌التحصیلی از مدرسه و دانشجویان بعد از دوران دانشگاه و یا پسران بعد از دوره سربازی، علاوه برمدرک، مهارت‌های لازم در رشته تحصیلی خود را دارند.

1.مهارت آموزی در مدرسه
آموزش سطحی و توجه به نمرات دروس، نمی‌تواند دانش آموزان را برای رسیدن به آینده شغلی مورد نظر آماده کند و با تغییر نگاه نمره‌محور به مهارت ‌آموزی، گام مهمی‌ در مسیر آموزش دانش‌آموزان برداشته خواهد شد. به همین منظور محتوای درسی آن‌ها باید تغییر کند و در آن‌ها مهارت‌های اساسی زندگی و شایستگی های لازم برای زندگی بهتر آموزش داده شود. دانش‌آموز نیاز دارد محیط پیرامون و علایق خود را بشناسد تا با توجه به آموزش‌هایی که دیده واکنش درست و منطقی نشان دهد و همچنین در آینده با توجه به علاقه خود، شغل مورد نظر خود را پیدا کند و در آن حوزه فعالیت کند. این کار باعث صرفه‌جویی در زمان و هزینه او می‌شود؛ همچنین از نیروی انسانی و جوان به درستی استفاده می‌شود و در نهایت کشور به پیشرفت و رونق اقتصادی می‌رسد.

2.مهارت آموزی در دانشگاه:
دانشگاه ها از بدو پيدايش، سه نسل مختلف را تجربه کرده است. دانشگاههاي نسل اول عموما آموزشي و مبتني بر فعاليت هاي تعليمي و تربیتی بوده است در حالی که دانشگاههاي نسل دوم، عموما پژوهشي و مبتني بر فعاليت هاي تحقيقاتي بودند. دانشگاههاي نسل سوم، عموما کارآفرين و مبتني بر کارآفريني و حل مسائل جامعه با رويکرد علمي و نظام يافته در تعامل با محيط پيراموني هستند. در دانشگاه نسل سوم، محور و مأموريت کانوني نظام دانشگاهي، کارآفريني است. در تمامي گروههاي علمي، آموزش کارآفريني همسو با رشته های تحصیلی و نیاز جامعه بايد مورد توجه باشد. براي شکل گيري دانشگاه نسل سوم و بهره مندي از مزايا و مواهب اين نسل دانشگاهي بايد مهارت آموزي دانشجويان، اعضاي هيات علمي، مديران و کارکنان نظام دانشگاهي در کانون راهبردها و سياست هاي نهاد دانشگاه و آموزش عالي قرار گيرد.

3.مهارت آموزی در سربازی
سربازی وظیفه یا خدمت وظیفه عمومی چند هدف را دنبال می‌کند که یکی از اهداف این است که امکان مشارکت مردم را در دفاع از کشور فراهم کند، دومین هدف تأمین نیروی جوان، با انگیزه و باروحیه از مردم است. سومین هدف بحث کادرسازی، توانمندسازی و مهارت‌آموزی برای نظام است. در دوره های قبل بحث هدف اول و دوم به بهترین نحو ممکن به انجام رسیده است و در سال های اخیر به هدف سوم نیز توجه ویژه ای شده است.
گام هاي اوليه اجرايي کردن اين راهکار با تغییر نگرش در کتاب های درسی دانش آموزان پایه های مختلف و به خصوص کتاب های متوسطه دوم شاخه فنی و حرفه ای و کاردانش انجام پذیرفته است به طوری که آموزش 500 نوع مهارت در دستور کار وزارت آموزش و پرورش قرار گرفته است تا ، دانش آموزان مهارت کافی برای ورود به بازار کار را ببینند. این نگرش با توسعه دانشگاه های فنی و حرفه ای و همچنین تاکید وزارت علوم و تحقیقات و فناوری به دانشگاه های کشور در راستای تمرکز بر مهارت افزایی با هدف ارتقاي توان اشتغال پذیري دانشجویان دوره کارشناسی «طرح جامع مهارت افزایی و ارتقاي توان اشتغال پذیري دانشجویان» در حال انجام است که مهمترین هدف های آن ارتقای شایستگی های تخصصی دانش آموختگان برای افزایش ضریب مشارکت در تولید ملی با اعتماد به توانمندی آنان در ایجاد کسب و کار و توسعه کارآفرینی و همچنین انطباق هر چه بیشتر برنامه های درسی با نیازهای جامعه همزمان با افزایش سهم آموزش های مهارتی دارای ظرفیت اشتغال زایی در برنامه درسی رشته های دانشگاهی است. همچنین رویکرد جدید خدمت سربازی (با عنوان سرباز ماهر) مد نظر قرار گرفته است که در آن کارکنان وظیفه در طول خدمت با گذراندن آموزش مهارت آموزی حداقل یک مهارت فنی را فراگرفته تا زمینه اشتغال آن‌ها پس از پایان خدمت هموارتر شود.