مدیرعامل موسسه دوستداران و حافظان طبیعت ساوه و زرندیه نبود یک اجماع کلی در حوزه محیط زیست و هوای پاک عامل به نتیجه‌ نرسیدن در این حوزه عنوان کرد که درصورت لنگ زدن هریک از اضلاع مشارکتی کاری پیش نخواهد رفت.

مهدی فرقانی پور مدیرعامل موسسه مردم نهاد دوستداران و حافظان طبیعت ساوه و زرندیه به مناسبت 29 دیماه که در تقویم کشور روز ملی هوای پاک نامگذاری شده است به تشریح نکاتی در خصوص دفاع سیستم تنفسی در برابر آلودگی هوا پرداخت.

این فعال زیست‌محیطی با بیان اینکه هر فردی برای تامین اکسیژن مورد نیاز تنفس سلولی خود روزانه بین 10 تا 20 هزار لیتر هوا را استنشاق می‌کند، افزود: بنا بر نظر کارشناسان محیط زیست هر لیتر هوا ممکن است حاوی میلیون‌ها ذرات ریز از مواد مختلف باشد. هوای مورد نیاز از طریق بینی، دهان، نای برونش‌ها و برونشیول‌ها عبورکرده و سرانجام اکسیژن را توسط کیسه‌های هوایی وارد جریان خون کرده و با هموگلوبین گلبول خون ترکیب می‌سازد.

وی با اشاره به اینکه سطوح ریه‌ها شامل میلیون‌ها کیسه هوایی کوچک و نازک است و آلاینده‌های هوا که به صورت گاز یا ذرات معلق وارد ریه‌ها می‌شوند با دفاع سیستم تنفسی مواجه می‌شوند، گفت: حس‌گرهای عصبی که در بخش فوقانی سیستم تنفسی قراردارند اولین مانع و سد دفاعی در مقابل گازهای سمی استنشاقی هستند. تحریک حس‌گرها باعث سرفه، عطسه، اسپاسم حنجره و انقباض برنش‌ها با تنفس سریع می‌شود. سرعت جذب گازهای تنفسی به حلالیت و واکنش شیمیایی، همچنین سرعت و عمق تنفس بستگی دارد.

به گفته فرقانی پور گازهای با محلولیت بیشتر نظیر دی‌اکسیدگوگرد در سیستم فوقانی تنفسی جذب شده و ممکن است به داخل جریان خون نفوذ کرده یا اثرات سمی موضعی خود را بروز دهند.

وی اظهار کرد: گازهای با محلولیت کمتر مانند اکسیدهای ازت به بخش‌های انتهایی سیستم تنفسی نفوذ کرده و به‌رغم حلالیت کم آنها توسط سطح وسیع کیسه‌های هوایی ریه‌ها به خوبی جذب می‌شوند. گازهای غیرمحرک همانند منواکسیدکربن از تله‌های دفاعی و بخش‌های فوقانی سیستم تنفسی عبور کرده و به آسانی جذب می‌شوند.

وی با اشاره به اینکه ذرات مواد ریز سیستم تنفسی ممکن است در نتیجه ورود ذرات به سیستم گردش خون یا دستگاه لنفی از راه ریه، دچار آسیب شود، گفت: ذره یا اجزای این مواد می‌تواند به اندام‌های دیگر غیر از ریه‌ها انتقال یافته و به این اندام‌ها صدمه رسانند. ذرات دفع‌شده از سیستم تنفسی عمدتا از طریق فرآیند بلع وارد سیستم گوارش شده و ممکن است وارد خون نیز بشوند.

فرقانی‌پور با تاکید بر اینکه سیستم تنفسی برای دفع ذرات، مکانیسم‌های ته‌نشینی و پاک‌سازی را اعمال می‌کند، اظهار کرد: ذرات معلق طی فرآیند ته‌نشینی به روی سطح سلول‌های بخش فوقانی سیستم تنفسی مستقر و با هوای دم خارج نمی‌شوند.

وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو با تاکید بر اینکه مسئله که محیط‌زیست و هوای پاک یک مسئله ملی است، افزود: در این موضوع هم باید شاهد مشارکت مردم بود و هم سیاست‌های حاکمیتی و دولتی در آن دخیل باشد.

فرقانی‌پور 75 درصد از آلودگی‌های شهری را نتیجه تردد وسایط نقلیه موتوری دانست و افزود: برای جلوگیری از تردد بیش از اندازه وسایط نقلیه سبک و سنگین توصیه می‌شود پیاده‌روی و استفاده از وسایط نقلیه عمومی در دستور کار مردم قرار گیرد.

وی با بیان اینکه براساس آمارهای موجود بیش از نیمی از مردم مبتلا به چاقی مفرط و اضافه وزن هستند، تصریح کرد: کم‌تحرکی دلیل اضافه وزن و چاقی مفرط است که می‌توان با انجام ورزش هم به سلامت جسمی اهمیت داد و هم مانع از تشدید آلایندگی نتیجه تردد خودروها در شهر شد.

فرقانی‌پور از ایران به عنوان هفتمین کشور تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای یاد کرد و افزود: بیش از نیمی از این گازهای گلخانه‌ای را دی‌اکسیدکربن تشکیل می‌دهد که باعث گرم شدن بیش از اندازه زمین و آلودگی زیست‌محیطی است.

به گفته وی سالانه سه میلیون نفر در سراسر جهان جان خود را بر اثر آلودگی هوا از دست می‌دهند و این آمار در پنج ساله گذشته شهر تهران بالغ بر دو هزار و 700 نفر بوده است.

این فعال محیط‌زیست خواستار اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی به مردم در خصوص مخاطرات زیست‌محیطی و آلودگی هوا شد و تصریح کرد: آلودگی هوا برای فرزندان زیر 6 سال و نیز سالمندان و بیماران مبتلا به تنفسی به مراتب مخاطره انگیزتر است از این رو مشارکت مردم برای داشتن هوایی پاک و دور از آلایندگی ضرورت دارد.